Neopozitivizm Karikatürlü Felsefe Notları Bölüm-6
Neopozitivizm Karikatürlü Felsefe Notları
Bölüm-6
Ludwig Wittgenstein (2.Dönemi) Bölüm: 3
Hazırlayan ve Derleyen: Erdemir Toykan
Wittgenstein at The Bank
Cool: Soğuk, harika
Ultimately: Nihayetinde
Meaning: Anlam
Sentence: Cümle, hüküm, mahkum etmek
İmagine: Hayal kurmak
Visiting: Ziyaret
Robberies: Soyguncular
Raise: Kaldırmak, yükseltmek
Air: Hava
Comfortable: Rahat, huzurlu
Understand: Anlamak
Guess: Tahmin etmek
Worried: Endişeli, merak içinde
Stupid: Aptal
Foreign: Yabancı
Behavior: Davranış
Customers: Müşteriler
Merely: Yalnızca, sadece
Unless: -madıkça, olmazsa
Under: Altında
Arrest: Tutuklamak
Wonder: Merak etmek
Exactly: Tamamen, kesinlikle
Drop: Düşürmek
Gun: Silah, tabanca
Sudden: Aniden, ani
Movements: Hareket
Interesting: İlginç
Instruct: Talimat vermek, öğretmek
Ludwig Wittgenstein (2. Dönemi)
Tractatus’un felsefesi, Wittgenstein’ı uzun vadede tatmin etmedi. Onun en zayıf noktası, farklı ancak eşdeğer olan biçimlerinin, temel önermelerin mantıksal bağımsızlığı tezinin, mantıksal doğrululukların totolojik (hep doğru veya eş söz, bir birleşik önermenin kendini oluşturan önermelerin her değeri için daima doğru sonuç verme durumu, bu tür tanımlar yeni bir bilgi vermez) karakterini ve dilimizin mantığı olarak doğruluk işlevi kuralının tamlığını içeren bir varsayım olduğunun ortaya çıkmasıdır. Gerçekleri ne olursa olsun kendini, Tractatus’un felsefesinin bu dayanak noktasını terk etmeye ve farklı temel önermeler arasında mantıksal bağımlılıklar olabileceğini kabul etmeye zorunlu hissetti.
• Kendi isteğim dışında aritmetiğe geri dönüyorum.
• Kuşkusuz, totolojiler mantığı yerine denklemler mantığı kullanılabilir.
• Dolaysız olarak verili olan, sürekli değişmektedir (o bir nehir gibidir).
• Eğer biri burada son sözü söylemek isterse onun, doğrudan bunu ifade eden dilin sınırına ulaşması gerektiği açıktır.
• En büyük felsefi hatalar her zaman insan olağan-fiziksel-dili dolaysız verilenin alanında uygulamak istediğinde ortaya çıkar.
Sonuç (1929): Fenomenolojik bir dilin olanaklı olduğu ve ifade etmek istediklerimizi yalnızca bu dilin ifade edebileceği varsayımı saçmadır. Bu nedenle Tractatus felsefesinin temel taşlarından bir tanesi, Wall Street ile aynı hafta çökmüştür. Fizik, düzenlikleri belirlemek ister; neyin olanaklığı olduğu üzerinde durma. Fenomenoloji de daima bir olanaklılık sorunu, yani doğruluk ve yanlışlık değil, anlam sorunu vardır.
Wittgenstein’ın sonraki dönemine ait felsefesinin en bilinen kavramlarından birinin, ‘’dil oyunu’’ kavramının kökenidir. Bu kavramın net sınırlarının olmadığını iddia etti. ‘’Ben ayrıca dil ve dilin örtülü olduğu etkinliklerden oluşan bütüne de dil oyunu diyeceğim’’. ‘’Bizim hatamız, bir ilk fenomen olarak ne olduğuna bakmamız gereken yerde bir açıklama aramamızdır. Yani şöyle dememiz gereken yerde: Bu dil oyunu oynanıyor’’. ‘’Dil, farklı dil oyunlarında uzmanlaşacak şekilde eğitilerek öğrenilir’’.
Yine de Wittgenstein’ın öne sürdüğü şey sadece, dilin esasında halka açık olma anlamında genel bir girişim olduğudur. Dilin toplumsal doğasına yönelik bir inanç, Wittgenstein’ın argümanının bir parçası değildir ve argümanın sonucu tarafından gösterilmemektedir. Bir dil topluluğu düşüncesini ya da diğer kişilere dil kurallarını zorla kabul ettirme gerekliliğini asla anımsamaz. Bir önermenin yerine, şimdi gerçeklikle dolaysız bir ilişkiye sahip olan şey, tamamen ilksel bir dil oyunudur. İlksel dil oyunlarında, kuşku, kesinlik, gerçeklendirme, ölçütler, bilgi, inanç, inançsızlık vs. nosyonlarına yer yoktur. Epistemik kavramların kullanımının, her zaman onların kesin anlamlarını karşıladıkları bazı ikincil dil oyunları oldukları sonucu vardır. Bir dil oyununu anlamak, onun hizmet ettiği amacı da anlamayı içerir. Wittgenstein’ın sıklıkla kullandığı aritmetik hesaplama ‘’oyunları’’ çarpım tablosu gibi sabit kurallar içerseler de bu kurallar aritmetikte olup bitenleri tamamen kapsamamaktadır. Körü körüne kural izlemeye indergenemeyen, yer değiştirebilirlik ve birleşirlik gibi soyut kurallar da bulunmaktadır.
Wittgenstein, bir dilin semantiği (Anlam Bilim. Anlamları incelemekle yükümlü dil bilim alanı. İki farklı yaklaşım vardır: felsefi ve mantıksal ya da dil bilimsel) hakkında, yani onun gerçekle ilişkisi hakkında o dili konuşarak olanaklı olmadığına yönelik derin inancından dolayı, onun matematiğe yaklaşımı o dönemde diğerleri ile uyuşmamaktaydı. Özellikle, kendileri üzerinde çalışmak için mantık ve matematiksel uygulamaya yönelik her türlü girişim, yani herhangi bir kanıtlama kuramı düşüncesi Wittgenstein tarafından anlamsız bulunmaktaydı. Çağdaş mantığa ilişkin ilk öncü düşüncenin mantıksal ve matematiksel akıl yürütmeye yönelik çalışmak üzere matematiksel yöntemler kullanmak olduğu gerçeğiyle ölçülebilir. Bu nedenle Hilbert’in kanıtlama kuramını ve Kurt Gödel’in ünlü eksiklik kanıtlarında kullandığı kendine referans yöntemleri bütünüyle reddetmiştir.
ETP-1 Neopozitivizm Viyana Çevresi-1
ETP-2 Neopozitivizm Viyana Çevresi-2
ETP-3 Neopozitivizm Viyana Çevresi-3
ETP-4 Neopozitivizm Ludwig Wittgenstein- 1 (hayatı)
ETP-5 Neopozitivizm Ludwig Wittgenstein- 2 (1. dönemi)
ETP-6 Neopozitivizm Ludwig Wittgenstein- 3 (2.dönemi)
ETP-7 Neopozitivizm Ludwig Wittgenstein- 4 (eserleri)
ETP-8 Neopozitivizm Kurt Gödel-1 (hayatı)
ETP-9 Neopozitivizm Kurt Gödel-2 (Viyana Çevresi)
ETP-10 Neopozitivizm Rudolf Carnap-1
ETP-11 Neopozitivizm Rudolf Carnap-2
ETP -12 Neopozitivizm Rudolf Carnap-3 (metafizik, etik, psikoloji)
ETP-13 Neopozitivizm Olasılık Kavramı, Bilimde Teori ve Öngörü, Sayılar Sistemi, Ampirizm, Semantik Dil, Ontoloji
ETP-14 Neopozitivizm Bertrand Russell
Kaynaklar:
1. Viyana Çevresi Hasanhan Taylan Erkıpçak (Almanca Aslından Çeviren) (Pinhan Felsefe yayınları)
2. Ludwig Wittgenstein Edward Kanterman (Ketebe yayınları)
3 Wittgenstein Üzerine Jaakko Hintitkka (Sentez yayınları)
4. Wittgenstein (Dil Yörüngesinde Felsefe) Hüseyin Subhi Erdem (Köprü kitap)
5. Gödel'in Tamamlanmamışlık Kuramı Rebecca Goldstein (Alfa kitap)
6. Rudolf Carnap Ercan Salgar (Otorite kitap)
7. Felsefe ve Mantık Yazıları Teo Grünberg (cogito-YKY)
8. Klasiklerle Felsefe Nigel Warburton (Alfa felsefe)
9. Mantıksal Atomculuk Felsefesi Bertrand Russell
10. existentialcomics Karikatür ve İngilizce Metin
Paylaş:
SON YAZILAR
ISO 17840: Dünya Çapındaki İlk İtfaiyeci Standardı Bölüm-2
02 Temmuz 2024
ISO/IEC 27001:2022 KOBİ El Kitabı:2024 Yayınlandı!
27 Haziran 2024
Yeşil Hidrojen Ekosistemine Doğru (RES4 Afrika Vakfı) Bölüm-4
27 Haziran 2024
E-BÜLTEN KAYIT
Güncel makalelerimizden haberdar olmak için e-bültene kayıt olun!
Güncel makalelerimizden haberdar olmak için e-bültene kayıt olun!