Yangın Alarm Sistemlerinde Hatalı Alarmlar 

İpek Yavuz Konak

 

Yangın alarm sistemleri bir binada meydana gelen yangını en kısa sürede algılamak ve gerekli yangın senaryolarını başlatarak binadaki kişilerin hem can hem de mal güvenliğini sağlamak üzere tasarlanmaktadır. Sistemlerin, oluşan bir yangını hızlı bir şekilde algılaması ve binadaki kişileri uyarması gerekmektedir. Sesli ve ışıklı alarm cihazlarıyla uyarılan bina sakinleri de acil durum çıkış planına uyarak binayı tahliye etmelidir. Bunun yanı sıra, yangın alarm sistemleri binadaki diğer sistemleri tetikleyerek duman tahliyesi, söndürme vb. işlemlerin başlatılmasını sağlamalıdır.

 

Yangın alarm sistemleri bir binada yangın olduğunu giriş cihazları aracılığıyla algılar. Söz konusu giriş cihazlarından en yaygın kullanılanları dedektör ve butondur. Eğer giriş cihazları binada yangın olmadığı halde alarm durumuna geçerse yangın alarm sistemi hatalı alarm verir. Bu kesinlikle istenmeyen bir durumdur. Binadaki kişilerin yangın alarm sistemine duyduğu güveni zedeler, sistemden alarm gelse bile insanlar binayı tahliye etmeyebilir. Ayrıca yangın alarm sisteminin çok sık hatalı alarm vermesi durumunda sistem devre dışı dahi bırakılabilir.

Ne yazık ki dünyanın dört bir yanında sıklıkla hatalı alarmlarla karşılaşılmaktadır. İngiltere hükümetinin resmi web sitesinde yayınladığı verilere göre arama ve kurtarma ekipleri 2017 yılında 563.527 olaya müdahale etmiştir. Bu olayların %30'u yangın, diğer %30'u yangın haricinde olaylar iken, geri kalan %40'lık kısmı hatalı yangın alarmları oluşturmaktadır. Hatalı alarmların sebepleri de üç kategoriye ayrılmaktadır:

- İyi niyetli fakat yangının olmadığı ihbarlar

- Kötü niyetli ihbarlar

- Yangın alarm sistemlerinden gelen hatalı alarmlar


 
Yangın alarm sistemlerinden gelen hatalı alarmlar toplam hatalı alarmların %67'sini oluşturmaktadır. Bu oldukça yüksek bir orandır ve düşürülmesi için hatalı alarm veren sistemlerde iyileştirme çalışmaları yapılmalıdır.

Yangın alarm sistemlerinden gelen hatalı alarmlar farklı sebeplerden meydana gelebilir:

- Hatalı kullanım

- Projelendirme hataları

- Tesisat ve kablolama hataları

- Periyodik bakım yapılmaması

Hatalı alarmların önüne geçebilmek için, kurulan yangın alarm sistemlerinin EN54-14 Standardına ve Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik'e uygun bir şekilde tasarlanması ve işletilmesi gerekmektedir. Bunun yanı sıra, yangın alarm sistemi tesisatının da hatasız yapılması gerekmektedir. Ayrıca, binadaki kişilerin sadece yangın durumunda yangın alarm butonlarına basmaları gerektiği konusunda bilgilendirilmeleri gerekmektedir. Özellikle insan yoğunluğunun fazla olduğu mahallerde yangın olmadığı halde yangın alarm butonlarına basılması hatalı alarmlara sebebiyet vermektedir.

Hatalı alarmların engellenebilmesi için bir diğer çözüm de yangın alarm sistemlerinin izleme ve kontrolünü sağlayan yazılım ile IP kamera sistemlerinin entegrasyonudur. Sistemde bir yangın alarmı meydana geldiğinde yazılım üzerinden en yakın kamera görüntüsünün açılması ve yetkili kişilerin mahalde gerçekten bir yangın meydana gelip gelmediğini kontrol edebilmesi oldukça önemlidir. Örneğin binadaki bir kişi yangın olmadığı halde yangın alarm butonuna basarsa, yetkili kişiler yangın alarmının hatalı olduğunu yazılım ekranında açılan kamera görüntüsünden tespit edebilir.
 


Uzaktan izleme ve kontrol yazılımı ile IP kamera sistemlerinin entegrasyonu sağlanabilmektedir. Bu entegrasyon yazılımsal olarak ONVIF protokolü ile gerçekleştirilir. Entegrasyonun yapılabilmesi için IP kamera sistemlerinin ONVIF protokolü ile haberleşmesi gerekmektedir.

Sonuç olarak hatalı alarmlar yangın alarm sistemine olan güveni zedelemektedir. Sistemden alarm gelse bile binadaki kişiler alarmı önemsemeyebilir. Ayrıca hatalı alarmlar sebebiyle sistem devre dışı bırakılabilir. Bu durum binada gerçekten yangın olması durumunda can ve mal kayıplarına yol açabilir. Bu sebeple hatalı alarmların oluşma sebebinin tespit edilmesi ve sistemlerin iyileştirilmesi gerekmektedir. Bunun yanı sıra, IP kamera sistemleri ile yangın alarm sistemlerinin izleme ve kontrolünü sağlayan yazılımın entegre çalışması birçok hatalı alarmın önüne geçilmesini sağlamaktadır.

Kaynakça:

- Fire and rescue incident statistics: England, year ending December 2017